Wszystko, co musisz wiedzieć o doszy Pitta
|
|
Czas czytania 5 min
Dosza Pitta to energia ognia i wody — żywiołów, które odpowiadają za transformację, ciepło i klarowność. To dzięki doszy Pitta potrafimy trawić jedzenie, ale też doświadczenia, emocje i wiedzę. Odpowiada za nasz metabolizm, ambicję, siłę woli, błyskotliwość i odwagę. Jednak ten sam wewnętrzny ogień może, jeśli wymknie się spod kontroli, powodować nadmierne napięcie, krytycyzm i wybuchowość.
Ajurweda — starożytna nauka o życiu — uczy, że aby żyć w harmonii, musimy poznać swoją naturę. Zrozumienie doszy Pitta to nie tylko sposób na lepsze samopoczucie, ale też klucz do pielęgnowania wewnętrznego spokoju, równowagi i energii.
W tym artykule znajdziesz kompendium wiedzy na temat doszy Pitta — dowiesz się, jak ją rozpoznać, jak dbać o jej równowagę, co jeść, jak żyć i jak praktykować ajurwedę na co dzień, gdy Pitta dominuje w Twoim ciele lub umyśle.
Spis zawartości
Wprowadzenie Czym jest dosza Pitta? Elementy i właściwości doszy Pitta Cechy osób z dominującą doszą Pitta Jak rozpoznać nierównowagę doszy Pitta? Styl życia równoważący doszę Pitta Dieta ajurwedyjska dla doszy Pitta Ajurwedyjska pielęgnacja dla skóry typu Pitta Zioła i naturalne remedia dla Pitta Pitta a pory roku i cykl dobowy Najczęściej zadawane pytania
Czym jest dosza Pitta?
Dosza Pitta powstaje z połączenia dwóch żywiołów: ognia i wody . Jest odpowiedzialna za wszystkie procesy transformacji w organizmie: trawienie, przetwarzanie składników odżywczych, regulację temperatury ciała, przemianę materii, a także za inteligencję, zdolność analizy, ambicję i zmysł przywódczy.
W ciele Pitta przejawia się m.in. jako enzymy trawienne, kwasy żołądkowe, hormony regulujące metabolizm. W umyśle – jako determinacja, koncentracja, ale też skłonność do rywalizacji czy złości, gdy pojawia się nierównowaga.
Elementy i właściwości doszy Pitta
Elementy: ogień + woda
Główne właściwości (guny): gorąca, ostra, lekko oleista, lekka, intensywna, ruchliwa
Miejsce w ciele: żołądek, wątroba, jelito cienkie, krew, skóra, oczy
Główna funkcja: transformacja (pachaka pitta – odpowiedzialna za trawienie)
Cechy osób z dominującą doszą Pitta
Ludzie o konstytucji Pitta (prakriti Pitta) zazwyczaj mają silny metabolizm i naturalną potrzebę działania. Ich osobowość można określić jako ognistą — są zdeterminowani, ambitni, bystrzy i zdecydowani.
Cechy fizyczne:
średnia budowa ciała, dobrze rozwinięta muskulatura
ciepła skóra, często z rumieńcem lub skłonnością do przebarwień
intensywne spojrzenie, jasne lub przenikliwe oczy
szybkie trawienie, skłonność do głodu i pragnienia
wrażliwość na upał i słońce
Cechy psychiczne:
silna koncentracja, zdolność logicznego myślenia
ambicja, perfekcjonizm, zorientowanie na cel
naturalne cechy lidera, ale też skłonność do dominacji
łatwo wpadają w złość lub irytację
potrzeba kontroli i trudność z odpuszczaniem
Polecane produkty dla doszy Pitta
Jak rozpoznać nierównowagę dosza Pitta?
Nierównowaga pitta często wynika z nadmiaru ciepła w organizmie – zarówno fizycznego, jak i emocjonalnego. Może być wywołana przez zbyt gorący klimat, pikantne jedzenie, stres, nadmiar obowiązków lub rywalizacji.
Objawy fizyczne:
zgaga, refluks, niestrawność
nadmierne pocenie się, nieprzyjemny zapach ciała
stany zapalne skóry: trądzik, egzema, wysypki
bóle głowy, zwłaszcza skroniowe
podrażnienie oczu, wrażliwość na światło
Objawy emocjonalne:
drażliwość, wybuchy złości, niecierpliwość
nadmierny perfekcjonizm, krytykowanie siebie i innych
potrzeba kontroli, trudność z odpoczynkiem
wypalenie zawodowe, frustracja
Styl życia równoważący doszę Pitta
Osoby z dominującą doszą Pitta potrzebują ochłodzenia, uspokojenia i wytchnienia. Ich życiu powinien towarzyszyć rytm, spokój i lekkość. Warto wybierać aktywności, które wyciszają, relaksują i pozwalają puścić kontrolę.
Zalecenia:
unikaj przegrzewania się – odpoczywaj w cieniu, pij chłodne napary
praktykuj spokojną jogę, medytację i techniki oddechowe (szczególnie shitali pranayama)
chodź na spacery w naturze, szczególnie wieczorem
ogranicz ekspozycję na intensywne światło, hałas, nadmiar bodźców
dbaj o rytm dnia i czas na regenerację – nie forsuj się
Dieta ajurwedyjska dla dosza Pitta
Pitta wymaga ochładzającej i łagodnej diety , która nie obciąża układu trawiennego. Unikaj potraw zbyt ostrych, kwaśnych i słonych, a wybieraj pokarmy słodkie, gorzkie i cierpkie w smaku.
Polecane produkty:
słodkie owoce: mango, arbuz, gruszka, winogrona
warzywa: ogórek, brokuł, cukinia, zielona sałata
zboża: ryż, owies, komosa ryżowa, pszenica
mleko roślinne, mleko krowie (z umiarem), masło klarowane (ghee)
świeże zioła: kolendra, mięta, koper, lukrecja
Unikaj:
ostrych przypraw: chili, czosnek, cebula
kwaśnych produktów: ocet, jogurty, cytrusy
alkoholu, kawy i mocnej herbaty
smażonych i ciężkostrawnych potraw
czerwonego mięsa
"Gdy ogień trawienny (agni) jest silny, życie jest długie i zdrowe. Gdy ogień słabnie, ciało pogrąża się w chorobie."
Ajurwedyjska pielęgnacja dla skóry typu Pitta
Skóra osób z dominującą dosza Pitta jest często wrażliwa, zaczerwieniona i skłonna do podrażnień. Kosmetyki i rytuały pielęgnacyjne powinny działać łagodząco, chłodząco i przeciwzapalnie.
Rytuały:
delikatne oczyszczanie twarzy bez alkoholu
tonizowanie hydrolatami: różanym, lawendowym, miętowym
olejowanie ciała chłodzącymi olejami (np. kokosowy, z brahmi, z sandałowca)
wieczorny masaż głowy olejem bhringraj lub brahmi dla ukojenia umysłu
Zioła i naturalne remedia dla dosza Pitta
Ajurwedyjskie źródła rekomendują wiele ziół, które wspierają równowagę doszy Pitta, działając ochładzająco, wyciszająco i regenerująco.
Najbardziej polecane zioła:
Amla (Amalaki) (Emblica officinalis) – bogate w witaminę C, silnie chłodzące i przeciwzapalne
Brahmi (Bacopa monnieri) – wspiera koncentrację, a jednocześnie uspokaja
Neem (Azadirachta indica) – oczyszczające i przeciwzapalne
Giloy (Guduchi) (Tinospora cordifolia) – tonik immunologiczny i ochładzający
Shatavari (Asparagus racemosus) – łagodzące emocje i wzmacniające układ hormonalny
Dosza Pitta a pory roku i cykl dobowy
Dosza Pitta dominuje latem — szczególnie między czerwcem a wrześniem — oraz w ciągu dnia w godzinach od 10:00 do 14:00 i od 22:00 do 2:00.
Wskazówki:
latem unikaj upału i wybieraj lekką, chłodną dietę
największe posiłki jedz między 10 a 14 – wtedy ogień trawienny (agni) jest najsilniejszy
wieczorem zadbaj o wyciszenie – nie pracuj do późna, unikaj ekranów i hałasu
"Zrównoważona Pitta daje jasność myśli, odwagę i bystrość. Nierównowaga przynosi gniew, zapalczywość i wypalenie."
Podsumowanie - jak pokochać swoją ognistą naturę
Bycie osobą z dominującą doszą Pitta to dar — to siła, która może tworzyć, przewodzić i inspirować. Ale ogień potrzebuje mądrego zarządzania.
Gdy dasz sobie przestrzeń na oddech, odpoczynek i lekkość, Twoja Pitta zabłyśnie w najpiękniejszy sposób.
Pamiętaj: ajurweda nie chce Cię zmieniać. Chce pomóc Ci zrozumieć siebie — i żyć w harmonii ze swoją naturą.
Autorka : Kasia Hinduja
Specjalistka i praktyczka ajurwedy, współtwórczyni marki Sattva Ayurveda. Swoją wiedzę zdobywała u źródła – studiując ajurwedę w Indiach (Kerala) i doświadczając jej na co dzień w życiu osobistym i zawodowym. Od lat dzieli się wiedzą na temat naturalnego stylu życia, zdrowia i świadomej pielęgnacji, pokazując, że ajurweda to nie tylko starożytna nauka, ale przede wszystkim praktyczna ścieżka do równowagi, spokoju i energii.
W Sattva Ayurveda odpowiada m.in. za edukację, tworzenie produktów i komunikację, która inspiruje do życia w harmonii z naturą i sobą samym.
Najczęściej zadawane pytania (FAQ)
1. Czy Pitta może być dominująca tylko w umyśle, a nie w ciele?
Tak, ajurweda rozróżnia typ konstytucyjny (prakriti) i stan bieżący (vikriti). Możesz mieć ciało typu Vata, ale umysł o cechach Pitta — logiczny, analityczny, ambitny. Dlatego zawsze warto obserwować, co aktualnie dominuje i dostosowywać styl życia do swoich potrzeb.
2. Jak szybko można przywrócić równowagę doszy Pitta?
To zależy od stopnia nierównowagi i zaangażowania w zmiany. Już kilka dni lekkiej, chłodzącej diety i wyciszających praktyk może przynieść ulgę w objawach takich jak drażliwość czy niestrawność. Pełna równowaga to proces — warto podejść do niego z cierpliwością i uważnością.
3. Czy osoby typu Pitta mogą jeść ostre przyprawy?
Z reguły powinny ich unikać, ponieważ ogniste przyprawy (jak chili, pieprz cayenne, czosnek) mogą dodatkowo pobudzać ogień trawienny i prowadzić do stanów zapalnych lub irytacji. Zamiast tego warto sięgać po przyprawy łagodzące, takie jak kolendra, koper, koper włoski czy lukrecja.
4. Jaka jest najlepsza forma aktywności fizycznej dla osób Pitta?
Równoważąco działają łagodne, nieforsujące aktywności: joga regeneracyjna, pływanie, spacery w naturze, tai chi. Pitta ma tendencję do rywalizacji, dlatego warto wybierać formy ruchu, które nie wzmagają potrzeby „bycia najlepszym”.
